Welk bit is geschikt voor mij en mijn paard.
11 JANUARI 2017 ~ HETGAREEL
Er komen regelmatig ruiters in onze winkel met een vraag over een bit. Of er wordt naar een bepaald bit gezocht of ze hebben een algemene vraag over welk bit het meest geschikt is voor hun paard. Het antwoord op deze laatste vraag is helaas niet zo simpel als het lijkt.
Er zijn honderden verschillende paardenbitten. We zullen proberen een paar soorten te omschrijven. Het meest bekend bit is misschien wel de watertrens. Een watertrens is een bit met losse ronde bitringen die los kunnen bewegen. Doordat deze bitringen los bewegen ligt het mondstuk vaak rustig en stabiel in de paardenmond.De watertrens wordt veel gebruikt als basis bit. Let er op dat het bit groot genoeg is zodat de lippen niet klem komen te zitten, ook een bit dat te groot is, werkt niet prettig voor het paard, dan gaat het mondstuk schuiven. Een veel voorkomend probleem bij een watertrens is het knel zitten van de lippen tussen de bitringen. Als oplossing kun je rubberen bitringen gebruiken, hierdoor kunnen de velletjes van de lippen niet meer tussen de bitring en het mondstuk klem komen te zitten.

Een ander bekend bit is de bustrens. Bij de bustrens zit de bitring vast aan het mondstuk. Een bustrens ligt stabiel en rustig in de paardenmond. Dit is een veel gebruikt bit bij jonge paarden.

Een D-trens is vergelijkbaar met een bustrens qua bevestiging van de ringen aan het mondstuk alleen zijn de zijkanten van de ring recht. Een D-trens geeft wat meer begrenzing doordat de rechte zijkanten tegen de wang van het paard aan liggen. Dit bit is geschikt om bijvoorbeeld een jong paard te leren wenden. De bitringen van een D-trens voorkomen dat het bit door de mond heen getrokken kan worden, dit kan erg makkelijk zijn bij een sterk paard of een paard dat bijvoorbeeld snelle wendingen moet maken in een springparcours.

Een bit wat daar nog beter voor geschikt is, noemen we een kneveltrens. Een kneveltrens is een bit met bitringen waarvan de zijkanten staafjes zijn. Dit bit kan niet door de paardenmond heen, en geeft veel steun / begrenzing tegen de wangen van het paard. Erg geschikt voor jonge paarden. Dit is een populair bit onder de springruiters, hiermee kunnen ze hun paard snel laten wanden in het parcours. Een kneveltrens kan wat scherper gemaakt worden door knevel riempjes aan het bit te maken. Hierdoor voorkomt de ruiter dat het bit kantelt of onder de neusriem blijft haken en wordt er tevens een lichte hefboomwerking verkregen waardoor de ruiter sterker is in zijn hulpen.

Een wat meer aparter bit is een ophaaltrens. of ook wel Gag genoemd. Een ophaaltrens is vaak een bit met losse ringen waar boven en onder ringetjes in en aangemaakt zijn. Hierdoor loopt een speciaal bakstuk. Onderaan het bakstuk zit ook een ringetje. Een ophaaltrens kan met 1 of 2 teugels gebruikt worden. 2 teugel is wat milder. Als de teugels enkel aan de ringetje van het bakstuk bevestigd worden, is de werking van dit bit scherp als er druk p de teugels gezet wordt. Door deze druk wordt een paard gestimuleerd om zijn hoofd omhoog te brengen. Dit bit is erg geschikt voor springruiters. Maar let op, dit bit mag pas gebruikt worden vanaf het M.

2 Bitten die in de hogere dressuursport gebruikt worden zijn dressuurstangenin combinatie met een onderlegtrens. Een dressuurstang heeft scharen waarmee ook een hefboomwerking wordt verkregen. Een onderlegtrens wordt tegelijkertijd gebruikt met een dressuurstang en ligt onder de stang. Een onderlegtrens is een dun bitje, dit kan een watertrens of een bustrens zijn met diverse mondstukken. Deze combinatie van bitten geeft de ruiter de mogelijkheid om zijn of haar hulpen te verfijnen en zo tot nog hogere prestaties te komen. Dit zijn geen bitten die geschikt zijn voor beginnende of onervaren ruiters en of onervaren paarden.

Veel gebruikte bitten bij sterke paarden en in de springsport zijn Pelhambitten. Een Pelham is een bit met scharen. Deze scharen kunnen lang of kort zijn, bij korte scharen noemen we het een baby pelham. Dit bit geeft een hefboom werking als er druk op de teugels uitgeoefend wordt. Hierdoor kan de ruiter erg sterk zijn. Omdat dit bit erg scherp kan inwerken is het niet geschikt voor onervaren ruiters of paarden. De teugels kunnen op verschillende manieren bevestigd worden. Als er met 1 teugel gereden wordt, kan deze aan de normale bitring bevestigd worden of aan de onderste. Als de onderste gebruikt wordt is de hefboomwerking het grootste. Bij de keuze voor 2 teugels, wordt er eentje aan de gewone bitring en eentje aan de onderste ring bevestigd. Hierdoor kan de ruiter heel gecontroleerd zijn hulpen geven. De andere optie is om een zogenaamde “brug” of wel pelhamriempje te gebruiken. dit is een verbindingsstukje dat de 2 bitringen met elkaar verbindt, hieraan wordt de teugel bevestigd. Nu hoeft de ruiter maar met 1 teugel te rijden in plaats van met 2 teugels.

Een bit verkrijgt zijn werking niet alleen door de zijstukken, maar voornamelijk door het mondstuk. Zo heb je enkel en dubbel gebroken mondstukken, rechte maar ook gedraaide mondstukken. Een enkel gebroken mondstuk heeft ook wel als bijnaam “notenkraker”. Dit is, meestal, een zacht mondstuk wat het meeste druk geeft op de lagen en zijkant van de tong. Een paard met een laag gehemelte heeft kans dat de schakel in het midden tegen het gehemelte aan drukt als er spanning op de teugels wordt gezet. Voor een paard met een laag gehemelte is een bit met een dubbel gebroken mondstuk misschien wel beter. Een dubbel gebroken mondstuk heeft 2 schakels. Bij een dubbel gebroken mondstuk ligt de meeste druk op de tong van het paard. Voor paarden met een gevoelige tong is dit misschien geen prettig bit.

Een bit zonder schakels, met een recht mondstuk, noemen we een stang. Ook een stang kan verschillen in dikte en bestaan uit diverse materialen en vormen. Heel bekend zijn de anatomisch gevormde stangen van Sprenger. Deze bitten hebben een mondstuk zonder schakels, maar zijn zo gevormd dat ze perfect in de paardenmond liggen. Bij een stang wordt de druk verdeeld in de mond, voor sommige paarden (ook jonge paarden!) kan dit heel prettig zijn. Als een paard weinig ruimte heeft in de mond, zou een dun stangetje wel eens heel goed kunnen werken. Er wordt altijd gezegd dat een stang een heel streng bit is, maar dat is dus niet altijd waar. Normaal gezien klopt het wel dat een dunner mondstuk scherper werkt dan een dik mondstuk, maar als het paard de kaken niet meer op elkaar kan krijgen doordat het mondstuk te dik is, dan zal dit zoveel pijn en ongemak geven dat een dun bit waarschijnlijk een verademing is voor dat paard.

Er zijn dus bitten met verschillende zijstukken, en verschillende mondstukken, maar al deze bitten worden ook nog eens gemaakt van heel veel verschillende materialen. Deze materialen zijn ook bepalend of een paard het bit als prettig ervaart of niet.

We zouden hier nog 5 pagina’s mee vol kunnen schrijven. Waar let je op, wat past bij welk paard, welke materialen zijn geschikt en hoe werken ze, en zo voorts.

Onze advies is, kijk en luister naar je paard. Kijk hoe het bit in de mond ligt, en hoe reageert je paard hierop. Snoer je neusriem niet te strak aan! Laat de tandarts 2 x per jaar naar het gebit van je paard kijken.

Wil je advies, of uitleg over de werking van een bit, vraag dan naar onze bitfitting service.